افزایش گرایش جوانان و نوجوانان شهرستان پیرانشهر به سیگار؛ زنگ خطری برای جامعه
در سال‌های اخیر، افزایش گرایش جوانان و نوجوانان شهرستان پیرانشهر به مصرف سیگار به یکی از نگرانی‌های اصلی خانواده‌ها، مسئولان و نهادهای فرهنگی تبدیل شده است. این پدیده که با تأثیرپذیری از عوامل مختلفی مانند فشار همسالان، تأثیر رسانه‌ها، ضعف نظارت خانواده‌ها و مشکلات اجتماعی و اقتصادی همراه است، پیامدهای جبران‌ناپذیری بر سلامت جسمی و روانی این قشر آسیب‌پذیر دارد.
عوامل گرایش به مصرف سیگار
یکی از دلایل اصلی روی آوردن نوجوانان و جوانان به سیگار، حس کنجکاوی و میل به تجربه چیزهای جدید است. بسیاری از نوجوانان با مشاهده دوستان و اطرافیان خود که به مصرف سیگار روی آورده‌اند، به‌تدریج تحت تأثیر قرار گرفته و به سمت این رفتار سوق داده می‌شوند. این موضوع به‌ویژه در محیط‌های آموزشی و فضاهای عمومی بیشتر به چشم می‌خورد.
علاوه بر این، فشارهای اجتماعی و اقتصادی نقشی کلیدی در افزایش این گرایش دارند. بیکاری، نبود امکانات تفریحی و سرگرمی‌های سالم، و کاهش امید به آینده موجب می‌شود نوجوانان و جوانان به‌دنبال راهی برای فرار از استرس‌ها و مشکلات باشند. متأسفانه در بسیاری از موارد، سیگار به‌عنوان مسکنی موقت انتخاب می‌شود.
از سوی دیگر، تبلیغات رسانه‌ای و نمایش مصرف سیگار در فیلم‌ها و سریال‌ها نیز تأثیر بسزایی بر شکل‌گیری این رفتار دارد. تصاویر و پیام‌هایی که مصرف سیگار را نشانه‌ای از استقلال، قدرت و جذابیت نشان می‌دهند، ناخودآگاه بر ذهن جوانان تأثیر گذاشته و آنان را به تقلید وادار می‌کند.
نقش خانواده و ضعف نظارت
خانواده‌ها نیز نقشی حیاتی در پیشگیری از این معضل دارند. ضعف نظارت والدین، نبود ارتباط مؤثر میان اعضای خانواده و عدم آگاهی از خطرات مصرف سیگار، نوجوانان را در فضای بی‌پناهی قرار می‌دهد. این شرایط باعث می‌شود آنان به‌راحتی در دام رفتارهای پرخطر گرفتار شوند.
پیامدهای گرایش به سیگار
گرایش به سیگار در سنین نوجوانی و جوانی پیامدهای خطرناکی به همراه دارد. بروز بیماری‌های ریوی و قلبی، افت تحصیلی، کاهش اعتمادبه‌نفس و ایجاد وابستگی به مواد مخدر قوی‌تر از جمله این پیامدها است. علاوه بر این، مصرف سیگار بار مالی سنگینی بر خانواده‌ها تحمیل کرده و مشکلات اقتصادی آنان را تشدید می‌کند.
راهکارهای پیشگیری و مقابله
برای مقابله با این معضل، نیاز به برنامه‌ریزی جامع و هماهنگی میان نهادهای مختلف وجود دارد. از جمله اقدامات مؤثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. آگاهی‌بخشی و آموزش:
ایجاد کمپین‌های آگاهی‌بخش در مدارس و دانشگاه‌ها می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد. ارائه اطلاعات دقیق و علمی درباره مضرات سیگار به نوجوانان و جوانان، آنان را در برابر این آسیب مصون می‌کند.
۲. ارتقای مهارت‌های زندگی:
تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری، کنترل استرس و حل مسئله در نوجوانان، آنان را در مقابله با فشارهای اجتماعی و همسالان توانمندتر می‌سازد.
۳. افزایش امکانات تفریحی و ورزشی:
نبود امکانات تفریحی سالم در پیرانشهر یکی از عوامل گرایش به رفتارهای پرخطر است. ایجاد فضاهای ورزشی و فرهنگی می‌تواند جایگزینی مناسب برای مصرف سیگار باشد.
۴. نظارت بر فروش سیگار:
اعمال قوانین سخت‌گیرانه برای جلوگیری از فروش سیگار به افراد زیر سن قانونی و نظارت دقیق‌تر بر اجرای این قوانین ضروری است.
۵. نقش خانواده‌ها:
خانواده‌ها باید با ایجاد فضایی امن و محبت‌آمیز، نوجوانان را از مسیرهای خطرناک دور نگه دارند. گفت‌وگوهای صادقانه، تقویت ارزش‌های اخلاقی و آگاهی‌بخشی درباره مضرات سیگار از جمله اقداماتی است که می‌تواند از این گرایش جلوگیری کند.
نقش مسئولان و جامعه
علاوه بر خانواده‌ها، مسئولان و نهادهای فرهنگی نیز وظیفه‌ای مهم در این زمینه دارند. طراحی برنامه‌های پیشگیرانه، ایجاد بسترهای اشتغال‌زایی برای جوانان و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد.
گرایش روزافزون جوانان و نوجوانان پیرانشهر به سیگار، زنگ خطری جدی برای جامعه است. مقابله با این روند تنها با هم‌افزایی و همکاری جامعه، خانواده‌ها و مسئولان امکان‌پذیر است. با اجرای برنامه‌های آگاهی‌بخش، تقویت نظارت و حمایت از نوجوانان و جوانان، می‌توان آینده‌ای سالم‌تر و روشن‌تر برای این نسل رقم زد.
- نویسنده : م.رحمانی
Friday, 21 March , 2025