قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲، نقطه عطفی در تاریخ ایران بود که در آن مردم با شجاعت و از خودگذشتگی در برابر رژیم ستمگر پهلوی ایستادگی کردند. این قیام، سرآغاز نهضتی بود که ۱۵ سال بعد به ثمر نشست و انقلاب اسلامی ایران را به ارمغان آورد.
ریشه‌های قیام ۱۵ خرداد را می‌توان در ظلم و ستم بی‌حدوحصر رژیم پهلوی و نارضایتی عمومی از اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن دوران جستجو کرد. برخی از مهم‌ترین عواملی که به وقوع این قیام منجر شدند، عبارت‌اند از؛
دستگیری امام راحل و تلاشی مذبوحانه برای سرکوب صدای حق در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲، مأموران رژیم به منزل امام راحل، رهبر برجسته مذهبی و سیاسی ایران، در قم یورش بردند و ایشان را دستگیر کردند. این اقدام، خشم و انزجار مردم را برانگیخت و جرقه قیام را زد.
مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، توهینی آشکار به مقدسات بود. رژیم پهلوی در سال ۱۳۴۱ لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی را تصویب کرد که به‌موجب آن، شرط مسلمان و ذکور بودن برای نامزدها و انتخاب‌کنندگان در انتخابات لغو می‌شد. این لایحه که توهینی به مقدسات مذهبی مردم تلقی می‌شد، با مخالفت شدید علما و مردم روبرو شد.
اوضاع نابسامان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بستر مناسبی برای طغیان مردم راه انداخت، در دوره پهلوی دوم، فساد و ناکارآمدی در دستگاه‌های دولتی بیداد می‌کرد. همچنین، فاصله طبقاتی به‌شدت افزایش‌یافته بود و بسیاری از مردم در فقر و محرومیت زندگی می‌کردند. این اوضاع، زمینه نارضایتی عمومی را فراهم کرده بود.
خبر دستگیری امام راحل در ۱۳ خرداد، مانند آتشی در خرمن وجود مردم ایران افتاد و در شهرهای مختلف، از جمله قم، تهران، مشهد، ورامین و بروجرد، تظاهرات گسترده‌ای علیه رژیم پهلوی به وقوع پیوست. مردم در خیابان‌ها به راه افتادند و با شعارهای “مرگ بر شاه” و “خمینی نجات ایران” خشم و انزجار خود را از رژیم نشان دادند. مأموران رژیم با خشونت تمام به تظاهرکنندگان حمله‌ور شدند و در این میان، تعدادی از مردم شهید و مجروح شدند. در تهران، در میدان امام حسین تظاهرات به‌شدت سرکوب شد و تعداد زیادی از مردم به خاک و خون کشیده شدند.
قیام ۱۵ خرداد، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات مردم ایران علیه رژیم پهلوی بود. این قیام نشان داد که مردم ایران دیگر حاضر نیستند تحت ستم رژیم پهلوی زندگی کنند و خواهان آزادی و عدالت هستند. امام راحل در این قیام، رهبری برجسته‌ای از خود نشان داد و به‌عنوان نماد مبارزه با رژیم پهلوی شناخته شد. قیام ۱۵ خرداد، روحیه مبارزاتی مردم ایران را تقویت کرد و زمینه را برای پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ فراهم کرد.
تأثیرات عمیق و پایدار قیام ۱۵ خرداد قیام ۱۵ خرداد، تأثیرات عمیقی بر ایران گذاشت. این قیام، رژیم پهلوی را به‌شدت ضعیف کرد و نشان داد که این رژیم دیگر از پایگاه مردمی برخوردار نیست. همچنین، مردم ایران را به وحدت و انسجام دعوت کرد و آنان را برای مبارزه‌ای طولانی با رژیم پهلوی آماده کرد.
امام راحل در این قیام، به‌عنوان رهبری برجسته و محبوب مردم شناخته شد و ازآن‌پس، مرجعیت ایشان در میان مردم ایران روزبه‌روز بیشتر شد. قیام ۱۵ خرداد، نقطه عطفی در تاریخ ایران بود که مسیر تاریخ این سرزمین را برای همیشه تغییر داد.
انتهای خبر/
Wednesday, 25 September , 2024