به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی روژنیوز، شب یلدا، طولانی‌ترین شب سال، برای کُردها از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این شب که به «چله شو» یا «شو چله» در زبان کُردی شناخته می‌شود، فرصتی برای دورهمی خانوادگی، روایت قصه‌ها و برگزاری آئین‌های کهن به شمار می‌رود.

ریشه تاریخی یلدا در میان کُردها

یلدا که قدمت آن به دوران باستان می‌رسد، همواره با باورهای مردمان کُرد پیوندی عمیق داشته است، این واژه به معنای زایش و تولد، اشاره به تولد دوباره خورشید پس از طولانی‌ترین شب سال دارد، به‌طوری‌که در فرهنگ کُردی، این شب نه‌تنها به‌عنوان وداع با تاریکی، بلکه به‌عنوان نمادی از امید و روشنایی شناخته می‌شود.

در گذشته‌های دور، کُردها بر این باور بودند که شب یلدا نبرد میان تاریکی و روشنایی است و بر همین اساس، این آئین برای پاسداشت خورشید و پیروزی نور برگزار می‌شده است.

آئین‌های ویژه شب یلدا در میان کُردها

کُردها مانند دیگر اقوام ایرانی، شب یلدا را با آداب و رسوم خاص خود مثل؛ دورهمی‌های خانوادگی، شعرخوانی، روایت افسانه‌ها و قصه‌گویی سپری می‌کنند و در این میان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نقش محوری دارند و با روایت داستان‌ها و افسانه‌های قدیمی، گذشته و فرهنگ نسل‌های پیشین را برای جوان‌ترها زنده می‌کنند.

در بسیاری از مناطق کُردنشین، خواندن اشعار «حافظ» و دیوان‌های کُردی نظیر آثار مولوی کُرد و احمدخانی، به‌ویژه شعرهای عاشقانه و حماسی، بخش جدایی‌ناپذیر این شب است.

سفره یلدا؛ نماد فراوانی و برکت

سفره شب یلدا در میان کُردها تنوع خاصی دارد و هر منطقه، خوراکی‌های ویژه خود را برای این شب آماده می‌کند. انار، هندوانه، آجیل، کشمش، گردو و خرما از خوراکی‌های اصلی شب یلدا در بسیاری از مناطق کُردنشین هستند و هندوانه نمادی از گرما و تابستان است که خوردن آن در طولانی‌ترین شب سال، یادآور گذر از زمستان سخت به روزهای گرم و روشن است.

یکی از خوراکی‌های سنتی کُردها در این شب، «کلانه» است که نوعی نان محلی تهیه‌شده از سبزیجات و خمیر است، همچنین شیرینی‌های محلی مانند «بژی» و «گُلی» نیز در این شب سرو می‌شوند و نشانه‌ای از برکت و شیرینی زندگی دارند.

فال و قصه‌گویی؛ احیای باورهای کهن

یکی از بخش‌های جذاب شب یلدا در فرهنگ کُردی، گرفتن فال است، این فال که گاه با دیوان حافظ انجام می‌شود، برای یافتن پاسخ پرسش‌های شخصی و پیش‌بینی سال پیشرو صورت می‌گیرد و جوانان کُرد معمولاً در این شب با شوق و امید به آینده، تفألی می‌زنند و جواب آن را به فال نیک می‌گیرند.

علاوه بر فال‌گیری، قصه‌گویی و نقل روایت‌های کهن مانند داستان «مم و زین» و دیگر قصه‌های عاشقانه و اساطیری، حال و هوای خاصی به این شب می‌بخشد و این داستان‌ها که نسل به نسل منتقل شده‌اند، نمادی از میراث‌فرهنگی و تاریخ شفاهی کُردها هستند.

آتش‌افروزی؛ نمادی از نور و گرما

در برخی مناطق کُردنشین، روشن‌کردن آتش در شب یلدا رواج دارد، این آئین که ریشه در اعتقادات زرتشتی دارد، نمادی از گرامیداشت نور و دفع تاریکی است به‌طوری‌که افراد دور آتش جمع می‌شوند و با شادی و سرور، طولانی‌ترین شب سال را به روز روشنایی پیوند می‌دهند.

شب یلدا؛ پیوندی میان نسل‌ها

شب یلدا در میان کُردها تنها یک آئین نیست؛ بلکه فرصتی برای تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی است، دورهمی‌های این شب فرصتی را فراهم می‌کند تا بزرگ‌ترها تجربیات خود را به جوان‌ترها منتقل کنند و پیوند عاطفی میان نسل‌ها تقویت شود، مخصوصاً در زمانه‌ای که زندگی شهری و مشغله‌های روزمره بسیاری از آئین‌های سنتی را کم‌رنگ کرده است، برگزاری شب یلدا یادآور اهمیت دورهمی‌های خانوادگی و حفظ سنت‌های کهن است.

شب یلدا در فرهنگ کُردها، آئینی باستانی و نمادی از امید، روشنایی و پیوند خانوادگی است، این شب در مناطق مختلف کُردنشین با آداب و رسوم ویژه‌ای برگزار می‌شود و همواره فرصتی برای بازگشت به ریشه‌ها و زنده نگه‌داشتن میراث فرهنگی این قوم کهن بوده است و در روزگاری که زندگی مدرن بسیاری از ارزش‌های سنتی را به چالش کشیده، گرامیداشت یلدا یادآور همبستگی، عشق و امید به فردایی روشن‌تر است.