حکومت پهلوی که از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ بر ایران حکومت کرد، یکی از تاریک‌ترین دوران‌های تاریخ معاصر ایران را رقم زد.

رژیم پهلوی با اتکا به بیگانگان، سرکوب مردم و خیانت به منابع ملی، ایران را در وضعیت وابستگی و عقب‌ماندگی قرار داد. اما ملت ایران با تکیه بر ایمان و اراده خود، در سال ۱۳۵۷ انقلاب اسلامی را رقم زدند که نقطه عطفی در تاریخ کشور بود. در این یادداشت، به برخی از خیانت‌های پهلوی به ملت ایران و همچنین اهمیت انقلاب اسلامی برای استقلال، عزت و پیشرفت کشور پرداخته می‌شود.

 

۱. وابستگی کامل به بیگانگان

 

یکی از بزرگ‌ترین خیانت‌های پهلوی، وابستگی شدید به قدرت‌های خارجی، به‌ویژه آمریکا و انگلستان بود. رضاشاه پس از کودتای ۱۲۹۹ با حمایت انگلیسی‌ها به قدرت رسید و پس از آن نیز تمام سیاست‌هایش در راستای منافع آن‌ها بود. پس از او، محمدرضا پهلوی نیز با حمایت مستقیم آمریکا به حکومت ادامه داد و ایران را به پایگاه سیاست‌های غربی در منطقه تبدیل کرد. قراردادهای ننگینی همچون کنسرسیوم نفتی ۱۳۳۳ که پس از کودتای ۲۸ مرداد امضا شد، بخش عمده‌ای از منابع نفتی ایران را دوباره در اختیار شرکت‌های غربی قرار داد. این وابستگی تا جایی پیش رفت که شاه ایران بدون حمایت آمریکا حتی قادر به اداره کشور نبود.

 

۲. سرکوب مردم و حکومت استبدادی

 

حکومت پهلوی، یک رژیم کاملاً استبدادی بود که اجازه هیچ‌گونه آزادی سیاسی به مردم نمی‌داد. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ساواک به عنوان سازمان اطلاعاتی رژیم پهلوی تأسیس شد و به سرکوب گسترده مخالفان پرداخت. زندان‌های مخوفی همچون کمیته مشترک ضدخرابکاری، شاهد شکنجه‌های وحشیانه علیه مبارزانی بود که تنها جرمشان اعتراض به استبداد و وابستگی حکومت بود.

 

مطبوعات تحت سانسور شدید قرار داشتند و احزاب مستقل حق فعالیت نداشتند. حتی روحانیت و مراجع تقلید که نقش مهمی در آگاهی‌بخشی جامعه داشتند، تحت فشار و محدودیت قرار گرفتند. فاجعه‌هایی نظیر حمله به فیضیه قم در سال ۱۳۴۲ و سرکوب قیام ۱۵ خرداد نمونه‌هایی از خشونت حکومت پهلوی علیه مردم بود.

 

۳. خیانت اقتصادی و چپاول منابع ملی

 

حکومت پهلوی علاوه بر وابستگی سیاسی، از نظر اقتصادی نیز کشور را به غرب وابسته کرد. صنایع مهم کشور وابسته به مستشاران خارجی بود و هیچ‌گونه خودکفایی در بخش‌های کلیدی مانند کشاورزی و صنعت وجود نداشت. در حالی که درآمدهای نفتی کشور در سال‌های دهه ۵۰ افزایش چشمگیری داشت، این ثروت صرف خرید تسلیحات از غرب، خوش‌گذرانی‌های خاندان پهلوی و تقویت نیروهای سرکوبگر می‌شد. فقر و نابرابری اقتصادی به‌شدت گسترش یافت و بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک از امکانات اولیه زندگی محروم بودند.

 

اصلاحات به‌اصطلاح “انقلاب سفید” که در دهه ۴۰ اجرا شد، نه‌تنها وضعیت کشاورزان را بهبود نبخشید، بلکه با از بین بردن نظام سنتی کشاورزی، باعث مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها و افزایش بیکاری شد.

 

۴. ترویج بی‌هویتی فرهنگی و مقابله با ارزش‌های دینی

 

رژیم پهلوی تلاش گسترده‌ای برای از بین بردن هویت اسلامی و ملی مردم ایران انجام داد. طرح‌هایی مانند کشف حجاب اجباری در دوران رضاخان، ترویج بی‌بندوباری و غرب‌زدگی در دوران محمدرضا شاه و مبارزه با ارزش‌های اسلامی، نمونه‌های آشکاری از این خیانت فرهنگی بود. حکومت تلاش می‌کرد تا با تضعیف نقش روحانیت و مساجد، مردم را از اسلام و فرهنگ اصیل ایرانی دور کند.

 

در مدارس و دانشگاه‌ها نیز به‌جای تربیت نسل آگاه و مستقل، فرهنگ مصرف‌گرایی و تقلید از غرب ترویج می‌شد. اما مردم ایران، به‌ویژه روحانیون، در برابر این سیاست‌های ضدفرهنگی ایستادگی کردند و با هدایت امام خمینی (ره) زمینه‌های انقلاب اسلامی را فراهم ساختند.

 

اهمیت انقلاب اسلامی برای ملت ایران

 

انقلاب اسلامی ایران که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، پاسخی به تمام این خیانت‌ها و ظلم‌ها بود. این انقلاب نه‌تنها یک تحول سیاسی، بلکه یک انقلاب فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نیز بود که باعث استقلال، عزت و پیشرفت ایران شد.

 

۱. استقلال سیاسی و پایان وابستگی:

 

مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی، پایان دادن به سلطه بیگانگان بر سرنوشت ایران بود. پس از انقلاب، ایران دیگر تحت نفوذ آمریکا و انگلیس قرار نداشت و سیاست‌های خود را بر اساس منافع ملی و اسلامی تدوین کرد. این استقلال باعث شد که کشور در برابر فشارهای خارجی مقاوم باشد و سیاست‌های خود را به‌صورت مستقل دنبال کند.

 

۲. استقرار مردم‌سالاری دینی:

 

برخلاف رژیم پهلوی که حکومتی استبدادی بود، انقلاب اسلامی، مردم‌سالاری دینی را جایگزین آن کرد. مردم از طریق انتخابات، سرنوشت کشور را تعیین می‌کنند و مسئولان را برمی‌گزینند. این مشارکت گسترده مردمی، باعث پایداری نظام و افزایش اعتماد عمومی به حکومت شده است.

 

۳. پیشرفت‌های علمی و اقتصادی:

 

پس از انقلاب، ایران در زمینه‌های مختلف علمی، فناوری و اقتصادی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. توسعه صنایع داخلی، پیشرفت در حوزه‌های پزشکی، نانو، هسته‌ای و دفاعی، نشان‌دهنده رشد کشور پس از انقلاب است. برخلاف دوران پهلوی که ایران صرفاً مصرف‌کننده فناوری خارجی بود، امروز در بسیاری از حوزه‌ها به خودکفایی رسیده است.

 

۴. احیای ارزش‌های دینی و فرهنگی:

 

انقلاب اسلامی باعث احیای فرهنگ و ارزش‌های اسلامی شد. حجاب، اخلاق اسلامی و سبک زندگی دینی در جامعه گسترش یافت و نهادهای فرهنگی و آموزشی بر اساس آموزه‌های اسلامی شکل گرفتند. این تحولات موجب تقویت هویت ملی و دینی ایرانیان شد.

سخن پایانی:

 

حکومت پهلوی با خیانت‌های متعدد خود، ایران را به کشوری وابسته، سرکوب‌شده و فاقد استقلال تبدیل کرده بود. اما انقلاب اسلامی، با رهبری امام خمینی (ره) و حمایت مردم، این وضعیت را تغییر داد و ایران را به کشوری مستقل، عزتمند و پیشرفته تبدیل کرد. این انقلاب، علاوه بر نجات ایران از چنگال استبداد و استعمار، الگویی برای آزادی‌خواهان جهان شد و امروز، ایران به عنوان یک قدرت مستقل در منطقه و جهان شناخته می‌شود. حفظ و تقویت این دستاوردهای بزرگ، وظیفه‌ای است که بر دوش همه ایرانیان قرار دارد.

 

  • نویسنده : ع.محمدی